تاثیر نوسانات ارز بر وضعیت استارت‌آپ‌ها
نوسانتای ارزی و تاثیر آن بر استارت آپ ها
مشکلات اخیر اقتصادی اعم از افزایش نرخ ارز و افت ارزش پول ملی علاوه بر استارت‌آپ‌ها بر کسب و کارهای اینترنتی نیز تاثیرگذار بوده است. در همین راستا عموم سرویس‌ها و خدمات اینترنتی در قالب ارائه‌کننده خدمات اصلی برای کسب و کارها که به عنوان لیدرهای اینترنت شناخته می‌شوند از جمله سرویس‌های آمریکایی محسوب می‌شوند. این موضوع و این نکته که دلار به عنوان اصلی‌ترین واحد پول جهانی برای معاملات بین‌المللی شناخته می‌شود به سرعت بر فضای کسب و کارهای نوپا و نوظهور موثر واقع می‌شود.
در ماه‌های اخیر کسب و کارهای اینترنتی بارها با مشکلات کلیشه‌ای در راستای محور معضلات اقتصادی روبرو بودند. به عنوان نمونه استارت‌آپ‌ها برای فعالیت‌های خود به سرویس‌های مشخصی نیازمندند. از آن جمله می‌توان به سرویس‌های «ایمیل مارکتینگ» و «موبایل پوش نوتیفیکیشن» اشاره کرد. ارائه کنندگان خدمات اصلی در چارچوب این سرویس‌ها را شرکت‌ها و برندهای آمریکایی تشکیل می‌دهند. از این رو تغییر و نوسان در بازار ارز بر داد و ستد استارت‌آپ‌های داخلی با شرکت‌های بین‌المللی از این دست اثرگذار خواهد بود.
در برخی موارد استارت‌آپ‌ها ناچارند سرویس‌های مورد نیاز خود را با رقمی دقیقا دو برابر قیمت چند ماه قبل، از سرویس‌دهنده آمریکایی یا شرکتی که خرید و فروش‌های خود را با محوریت دلار انجام می‌دهد، دریافت کنند. این نوسانات و تغییرات در قیمت که موجب تنش در بازارهای داخلی شده است، مفهومی جدا از محدودیت‌هایی چون تحریم و ممنوعیت مبادله و معامله با شرکت‌های ایرانی است.
کمپانی‌ها ناچار به محاسبه ROI یا محاسبه «بازده سرمایه‌گذاری» هستند. با افزایش و جابجایی در قیمت دلار و ارز، محاسبه نرخ بازگشت سرمایه تغییر خواهد کرد. یعنی با بالا رفتن هزینه‌های جاری شرکت، تمام معادلات صورت گرفته برهم خواهد خورد. در چنین شرایطی استارت‌آپ‌ها ناچار به تغییر رویکرد خواهند شد. یکی از این روش‌ها تغییر ارز مقصد خواهد بود اما با وضعیت کنونی رجوع به کمپانی‌های حاضر در اروپا به دلیل کار با یورو وضعیت بدتری برای کسب و کارهای نوپا ایجاد خواهند کرد.
راه‌های بعدی نیز در این مسیر با دردسرهای جدیدی برای کارآفرین‌ها و استارت‌آپ‌ها همراه خواهد بود. یکی از راه‌های جایگزین استفاده از سرویس‌هایی است که با هیچ‌کدام از حوزه‌های اصلی پولی در جهان مرتبط نباشد. رو آوردن شرکت‌ها به کمپانی‌های روسی در ماه‌های اخیر در همین راستا قابل تعریف است.
با فرض موفقیت در یافتن این جایگزین‌ها، نمی‌توان هزینه‌های تحمیلی به کمپانی را نادیده گرفت. این تغییرات علاوه بر هزینه‌های مادی، هزینه‌های دیگری از جمله تغییر در کارکرد و نیاز به زمان برای جا افتادن سرویس جدید را به دنبال خواهد داشت.
باید توجه داشت که یافتن جایگزین شرکت‌های آمریکایی و اروپایی نیز در وضعیت کنونی الزاما به معنای کاهش هزینه‌ها نیست. چرا که در فرآیند کلی و با توجه به افت ارزش پول ملی ایران، تمام‌ارزهای بین‌المللی در برابر ارزش پول ما رشد داشته و به عنوان مثال حتی اگر کمپانی موفق به یافتن شرکت روسی شود، به دلیل افزایش قیمت روبل ناچار خواهد بود که به نسبت چند ماه اخیر هزینه‌های بیشتری را متحمل شود.
وقتی به شکل دقیق‌تری هزینه‌های شرکت‌های داخلی را محاسبه کنیم با نیازهای اساسی روبرو می‌شویم که عمدتا از سوی تامین‌کنندگان بین‌المللی ارائه می‌شدند. به عنوان مثال هزینه‌های مربوط به سرورها و خدمات نگهداری، پشتیبان‌گیری و مسائلی از این دست، ابتکار عمل را از استارت‌آپ‌ها خواهد گرفت. در واقع اغلب تیم‌های فنی مرتبط با استارت‌آپ‌ها در حال استفاده از سرویس‌های آمریکایی و اروپایی هستند. از این رو معضلات کنونی حرکت استارت‌آپ‌ها در بخش فنی، که یکی از اصلی‌ترین بخش‌هاست با مشکل روبرو می‌سازد.
در نهایت تمام این محدودیت‌ها برای استارت‌آپ‌ها به نتیجه‌ای مشخص ختم خواهد شد؛ کاهش و افت کیفیت خدمات ارائه شده در پایان این مسیر در انتظار کاربران است. سرویس‌های جایگزین شرکت‌های اصلی اروپایی و آمریکایی که عموما شرکت‌های روسی و چینی خواهند بود مانند شرکت‌های اصلی خدمات با کیفیت ارائه نمی‌کنند و همین کیفیت پایین در نهایت منجر به کاهش کیفیت کلی خواهد شد.
با وجود همه مشکلات و معضلات در مسیر هزینه‌های اصلی استارت‌آپ‌ها باید در نظر داشت که مشکل اصلی که مانع از پیشرفت و تداوم فعالیت‌های استارت‌آپ‌ها و کسب و کارهای اینترنتی به صورت کلی می‌شود موانع موجود در مسیر جذب سرمایه برای استارت‌آپ‌ها است. با توجه به وضعیت اقتصادی ایران، سرمایه‌گذاران بین‌المللی تمایلی برای حضور در بازار پر ریسکی چون ایران نخواهند داشت.
مشکلات اقتصادی در ایران موجب شده است فضای کلی بازار غیر قابل پیش‌بینی باشد. بازار غیر قابل پیش‌بینی نیز به باباور تحلیل‌گران اقتصادی ارزش سرمایه‌گذاری‌های کلان را نخواهد داشت. از این رو شرکت‌های سرمایه‌گذاری داخلی که در مسیر جذب سرمایه‌گذاران خارجی اقدام می‌کنند فضای مبهم اقتصاد ایران را عاملی برای بی‌علاقگی سرمایه‌گذاران بزرگ برای حضور در بازار ایران می‌دانند.
