فشن و آینده پایدار
کسبوکار تولید و فروش لباس و لوازم جانبی بسیار منابعبر است. علاوه بر این، در دو دهه گذشته، مصرف لباس رشد زیادی در دنیا داشته است بهنحویکه مصرفکننده معمولی یک لباس را تنها برای بخشی از عمر مفید آن میپوشد و سپس آن را دور میاندازد که این امر به دوبرابر شدن تولید لباس در دنیا طی ۱۵ سال گذشته انجامیده است.
براساس گزارش فوربس، در سرتاسر جهان هر ثانیه یک کامیون منسوجات دفن یا سوزانده میشود. مصرف بیشاز اندازه مرتبط با فرهنگ و ماهیت دور ریختن مد همچنان مشکلساز است. تولید و ذخیره بیشازحد منجر به ضایعات بیشتر مد میشود و درنتیجه مشکلات زیستمحیطی شدیدی را به همراه دارد.
مدل اقتصاد خطی فعلی شرکتها تحت بازنگری قرار گرفته است؛ چراکه فشارهای زیستمحیطی و اجتماعی در سراسر جهان درحال افزایش است. این پویاییهای صنعت منجر به افزایش علاقه به راهحلهای اقتصاد چرخشی شده است.
بسیاری از شرکتها در کاهش ضایعات در عملیات مستقیم خود تاحدی موفق بودهاند. برخی نیز با تامینکنندگان برجسته در زمینه ضایعات تولید همکاری میکنند. بااینحال چنین تلاشهایی تنها بخشهای کوچکی از زنجیره ارزش را پوشش میدهند و نتیجه نهایی این است که بهبود این چرخه نیاز به تلاش افزونتری دارد.
اقتصاد چرخشی (Circular Economy) درحالحاضر مفهومی محبوب است که توسط مجامع بینالمللی مختلف مانند اتحادیه اروپا، دولتهای گوناگون و بسیاری از کسبوکارها در سراسر جهان ترویج میشود.
از سال ۲۰۰۹، این چشمانداز جدید از اقتصاد با فرصتهای کسبوکاری مرتبط، توسط بنیاد الن مکآرتور بهطور موفقیتآمیزی ترویج شده است. تعاریف مختلفی از چرخشی ارائه شدهاند که توجهات را به جنبههای خاصی از پیشنهاد معطوف میکنند. اتخاذ مدل اقتصاد چرخشی فراتر از دوستدار محیطزیست بودن است، زیرا راهحلهای دایرهای پتانسیل افزایش سودآوری برای کسبوکارهایی دارند که عملیاتشان را بهطور استراتژیک بازشکل دادهاند و افزون بر این امر، دایرهای بودن را در قلب برنامههای آینده خود جای میدهند.
هدف اقتصاد چرخشی این است که جامعه انسانی را بهسمت سیستمی از تولید و مصرف سوق دهد که اثرات منفی زیستمحیطی را بهحداقل برساند و درنتیجه مرزهای سیارهای را حفظ یا بازسازی کند. بهدلیل چالشهای اقتصادی ذاتی و تهدیدهای زیستمحیطی که توسط سیستم اقتصادی فعلی ایجاد میشود، این الگوی جایگزین بهتازگی در سطوح گوناگون جامعه (مانند کسبوکار، دولت، شهروندان و...) توجه و علاقه جهانی کسب کرده است. پیشنهادهای اقتصاد چرخشی بهدلیل همگرایی روندهای کلان فناوری، مقرراتی و اجتماعی که با هم به ایجاد فشار برای تحولات شدید و تاریخی در نحوه کسبوکار ما کمک میکنند، بهطور فزایندهای جذاب، انجامپذیر و سودآور بهنظر میرسند.
تفاوت مدلهای کسبوکار رایج (مبتنیبر اقتصاد خطی) با مدلهای کسبوکار اقتصاد چرخشی
اقتصاد چرخشی به مدیریت موجودی داراییهای ساختهشده، مانند زیرساختها، ساختمانها، وسایل نقلیه، تجهیزات و کالاهای مصرفی میپردازد تا ارزش و کاربری آنها را تا حد ممکن و برای مدتی طولانیتر حفظ کند؛ و موجودی منابع را در بالاترین خلوص و ارزش نگه دارد. این مدل با اقتصاد خطی متفاوت است، زیرا اهدافش شامل حفظ ارزش (نه ایجاد ارزشافزوده)، بهینهسازی مدیریت موجودی (نه جریانها) و افزایش کارایی استفاده از کالاها (نه تولید کالاها) است.
اقتصاد خطی در نقطه فروش یا درِ کارخانه متوقف میشود، جایی که مالکیت و مسئولیت کالاها از تولیدکنندگان به مصرفکنندگان منتقل میشود و پسازآن مصرفکنندگان گزینه بهینهسازی یا عدم بهینهسازی استفاده از کالاها بهعنوان داراییها در حلقههای متمرکز بازاستفاده، تعمیر و بازسازی را دارند. تصمیمات مصرفکنندگان میتواند براساس عوامل زیستمحیطی، اقتصادی، اجتماعی یا فرهنگی باشد و تحتتاثیر عوامل خارجی مانند آموزش، رفتارهای همتایان، بازاریابی و جاذبههای اخلاقی قرار گیرد.
میلاد بخشی دکترای مدیریت بازاریابی مشاور و فعال حوزه خرده فروشی و مد