مدتی است که شیوع بیماری کرونا از فاز اپیدمی به فاز پاندمی تغییر یافته است. اپیدمی به افزایش شیوع بیماری به نسبت یک دوره زمانی مشخص گفته می‌شود، در حالی که پاندمی به جهش فزاینده میزان انتشار در یک منطقه، کشور یا جهان اطلاق می‌شود. ویروس کرونا بمبی است که پس از انفجار تمام سطح کره زمین را فراگرفت و تنها جایی که تاکنون گزارشی از ابتلا به بیماری نداشته، اعماق اقیانوس‌ها بوده است. این ویروس مخوف که مجموع حجم آن در تمام کره زمین به سختی به اندازه یک قاشق غذاخوری است، تاکنون جان بیش از 31هزار نفر را گرفته است. تاثیرات این بیماری مهلک تنها روی جان انسان‌ها نبوده و تا به امروز بسیاری از غول‌های اقتصادی جهان نیز از پای درآمده‌اند. کشورهایی همچون آمریکا، آلمان و ژاپن که از بزرگ‌ترین گردانندگان چرخ‌های اقتصاد جهان هستند، ضربه‌هایی جبران‌ناپذیر از این بیماری خورده‌اند. سقوط ارزش بورس جهانی، پایین آمدن ارزش جهانی دلار، افزایش قیمت طلا و در پی آن تورم و افزایش قیمت تمام‌شده کالا و محصولات، از دیگر اثرات کرونا تاکنون بوده است. زیان‌‌دهی خودروسازان بزرگی همچون هوندا، نیسان، جنرال‌موتورز و رنو در پی تعطیلی کارخانه‌ها، خود نمونه واضح دیگری از ترک‌های وارد شده بر پیکره اقتصاد است. پس‌لرزه‌های این بیماری به تک‌تک مشاغل رسیده تا جایی که به دلیل فشارهای مالی مجبور به تعدیل نیرو یا در نهایت اعلام ورشکستگی شده‌اند. در این بین مشاغلی که در حیطه خدمات‌رسانی فعالیت می‌کنند، وظیفه‌ای خطیر را برعهده دارند.
فروشگاههای زنجیره‌ای به‌عنوان خط مقدم ارائه اجناس مورد نیاز مردم با نوعی دیگر از معضلات پدید آمده در اثر کرونا درگیر هستند. از طرفی کاهش میزان تولید و افزایش میزان قیمت مواد اولیه و در نهایت بالا رفتن قیمت تمام‌شده کالا برای مصرف‌کننده‌ای که خود به دلیل درگیری با این بیماری شغل و منبع درآمد خود را از دست داده است و از سوی دیگر نوع و شکل عرضه کالا در فضایی امن که بتواند سلامت مشتریان و پرسنل فروشگاه را تضمین کند، دغدغه امروز فروشگاههای زنجیره‌ای در سراسر جهان است. اگر بسته شدن مراکز خرید و رستوران‌ها، کافه‌ها، سالن‌های آرایشی و کسب‌و‌کارهای دیگر به‌عنوان یکی از تمهیدات کاهش شیوع بیماری در نظر گرفته شود، به دلیل نوع خدماتی که فروشگاههای زنجیره‌ای ارائه می‌کنند و ارتباط مستقیم آنها با زندگی روزمره انسان‌ها، امکان انجام این امر در‌خصوص فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها وجود ندارد. به‌علاوه بسته شدن این مراکز خود موجب بالا رفتن نسبت میزان عرضه به تقاضا و در نهایت افزایش قیمت‌ها خواهد شد. از این رو تنها راه باقیمانده، اصلاح روش‌های خرید است. یکی از روش‌های جایگزین، سفارش آنلاین کالای مورد نظر است. پیش از این با هدف کاهش میزان عبور و مرور و صرفه‌جویی در زمان، این روش پای به عرصه داد و ستدهای فروشگاهی گذاشته بود که با وجود شرایط پاندمیک بیشتر مورد توجه و استقبال عموم قرار گرفت. این روش موجب کم شدن تعداد افراد حاضر در یک زمان در فضای فروشگاه شده و از ایجاد ارتباط در سطوح و فضاهای مشترک می‌کاهد. فروشگاههای معتبر جهانی همچون آمازون، والمارت و... از پیشگامان این اتفاق بوده‌اند اما در سطح فروشگاههای ایرانی امروزه اغلب فروشگاههای زنجیره‌ای همچون رفاه، افق‌کوروش، هایپراستار، دیجی‌کالا، اسنپ‌مارکت و... خود صاحب سبک و روش خاصی در جلب نظر و رفع نیاز مشتری هستند. فروش آنلاین امروزه سبک نوینی از مارکتینگ است که نیازمند دانشی به‌روز در شناخت نیاز و سلیقه مشتری است. اغلب فروشگاههای بزرگ با رصد ارتباط رقبا و مشتریان از طریق فضای مجازی و اعلام خدمات و امکانات خود در همین بستر در مسیر بهتر شدن گام برمی‌دارند.
با وجود شرایط خاص و علی‌رغم امکان خرید آنلاین، همچنان تعداد زیادی از مشتریان با این روش ارتباط برقرار نکرده و به خرید با روش‌های سنتی علاقه‌مند هستند. به همین سبب باید با درنظر گرفتن شرایط بهداشتی و ایجاد حداکثر فاصله فیزیکی در میان افراد از روند انتقال ویروس کاست. وضع قوانین سختگیرانه در زمان ورود به سطح فروش همچون استفاده از ماسک، دستکش، محلول ضدعفونی‌کننده، پرداخت تنها از طریق کارت‌های اعتباری و... خود عامل بازدارنده‌ای برای خرید فیزیکی بوده و کم‌کم افراد را به سمت و سوی خرید اینترنتی سوق خواهد داد. در صورت محقق نشدن این مطلب نیز با رعایت بهداشت از انتقال ویروس جلوگیری می‌شود. علاوه‌بر این باید برای هر فروشگاه با توجه به متراژ سطح فروش حداکثر ظرفیت افراد مشخص شود تا در هر زمان تنها همان تعداد افراد اجازه ورود به فروشگاه را داشته باشند و ورود هر نفر اضافه منوط به خروج یکی از مشتریان از فروشگاه باشد. نظافت سطح فروش و کالاهای موجود در فروشگاه در فواصل زمانی کوتاه‌تر از دیگر اقداماتی است که باید با دقت و وسواس بیشتری انجام شود. همچنین ضروری است با کنترل درجه حرارت بدن توسط حراست فروشگاه، از ورود افراد مشکوک ممانعت به عمل آید.
شیوع موج دوم بیماری در جهان و فرارسیدن موج سوم آن در ایران و همچنین نزدیک شدن زمان بلک‌فرایدی یا جمعه سیاه که به سبب تخفیف‌های بسیار بالای فروشگاه‌ها و مراکز خرید هجوم جمعیت را به دنبال خواهد داشت، زمینه تبادل ویروس از افراد بیمار و مشکوک را فراهم می‌سازد. بدیهی است برای پیشگیری از فاجعه قرن، جهان به عزمی جدی برای مقابله با این بیماری نیازمند است.
نویسنده:سما احدی
