با توجه به آنکه فروشگاه‌های زنجیره‌ای نقش بسزایی در رونق‌بخشی به صنعت جوان خرده‌فروشی در ایران داشته و تمام تلاش خود را برای پربارتر کردن سبد کالایی خانوار و همین‌طور اشتغالزایی به کار بسته‌اند، شاهد توسعه روزافزون و اثربخش این قبیل فروشگاه‌ها از طریق افزایش تعداد شعب یا پیوستن برندهایی جدید به این کاروان هستیم. در این شماره با مجتبی نبی‌زاده، رئیس هیات‌مدیره شرکت فروشگاه‌های زنجیره‌ای دیان‌گستر پارسیان با برند ویوان به گفت‌و‌گو نشسته‌ایم که متن کامل آن در پی می‌آید.
روند شکل‌گیری فروشگاه‌های زنجیره‌ای ویوان با وجود تعداد دیگری از فروشگاه‌های زنجیره‌ای به چه صورت بوده است؟
شرکت فروشگاه‌های زنجیره‌ای دیان‌گستر پارسیان با برند ویوان در اواخر سال 1395 به ثبت رسید اما به دلیل برخی از مشکلات، عملیات اجرایی آن اوایل سال 1398 شروع شد. موضوع اصلی فعالیت این شرکت تاسیس و راهاندازی فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرده‌فروشی با ارائه محصولات تولید داخل است،
همان‌طور که می‌دانید صنعت خرده‌فروشی یکی از ارکان مهم حوزه‌های فعالیت اقتصادی در جوامع است و فروشگاه‌های زنجیره‌ای نقش بسیار اساسی در رونق کسب و کار این صنعت ایفا می‌کنند. شاید به جرات می‌توان گفت اگر صنعت خرده‌فروشی یک کشور توسعه‌یافته و کارآمد باشد، قطعا آن کشور توسعه‌یافته است چراکه سیستم توزیع و فروش این کشور بهینه و کارآمد شده است، به همین ترتیب در کشورهای پیشرفته دنیا هم سهم بسیار بالایی از فروش صنعت خرده‌فروشی در اختیار فروشگاه‌های زنجیره‌ای است و این نشان از کارآمدی و بهینه بودن سیستم توزیع این کشورها دارد، بنابراین اصلاح ساختار توزیع و بهینه کردن این فرآیند سبب افزایش تولید ملی نیز می‌شود. در کشور ما متاسفانه نظام توزیع، کارایی لازم را نداشته و به‌صورت سنتی در جریان است و بر همین اساس همواره در کشور با مشکلات عدیده توزیع و قیمت‌گذاری کالاها همچنین افزایش قیمت کالاها و ضایعات بسیار زیاد به‌دلیل ناقص بودن سیستم توزیع مواجه هستیم. بنابراین فروشگاه‌های زنجیره‌ای کشور هم با این بحران همواره روبه‌رو هستند، چون سهم بسیار پایینی در نظام توزیع کالا در کشور دارند و اگر سهم فروشگاه‌های زنجیره‌ای در فروش صنعت خرده‌فروشی افزایش یابد، قطعا به جهت اینکه مستقیما با تولید‌کنندگان در ارتباط هستند و کالاهای خود را مستقیم از آنها می‌خرند، نظام توزیع و قیمت‌گذاری کالاها هم بهبود خواهد یافت.
با توجه به توضیحات فوق به نظر می‌رسد فضای کسب و کار برای فروشگاه‌های زنجیره‌ای در کشور در مرحله رشد است و توسعه این کسب و کار در شرایط کنونی برای سرمایه‌گذاران مناسب و جذاب به نظر می‌رسد، ما هم بر همین اساس اقدام به سرمایه‌گذاری کرده‌ایم و امیدواریم به اهداف تعریف‌شده دست یابیم. از سوی دیگر به جهت اینکه جزو فروشگاه‌های تخفیف بالا هستیم، تخصص ما در جهت رضایتمندی جامعه هدف یعنی اقشار متوسط و پایین جامعه است که به دلیل تحریم و مشکلات اقتصادی این قشر در جامعه در حال افزایش هستند و هدف ما کمک به این قشر با استراتژی‌های تعریف‌شده است.
فروشگاه‌های ویوان براساس چه کانسپت‌ها و با چه متراژ و ابعادی راهاندازی می‌شوند؟
ویوان براساس کانسپت فروشگاه‌های همواره‌تخفیف راهاندازی شده است، به‌طوری‌که تمامی کالاهای عرضه شده در فروشگاه دارای تخفیف بالا هستند. ما طوری برنامه‌ریزی می‌کنیم که با کاهش هزینه‌ها، تخفیف بالاتری نسبت به رقبای این صنعت داشته باشیم و منافع آن به مشتریان ما برسد، بر همین اساس قوانین خود را برای فروشگاه‌های تخفیف‌بالا به شرح زیر تعریف کردیم و در همه فروشگاه‌ها اطلاع‌رسانی می‌کنیم.
هدف این شرکت، ایجاد بزرگ‌ترین شرکت فروشگاهی زنجیره‌ای تخفیفی در راستای تامین کالای اساسی روزانه خانوار است و کلید موفقیت شرکت در سادگی، تمرکززدایی، مشتری‌مداری و درک متقابل تمام اعضای شرکت بوده که منجر به رضایت کارکنان و به‌تبع آن رضایت مشتریان خواهد بود. این شرکت در مدل تخفیف بالا در ایران پیشرو است که به همین خاطر سبد محصولات قابل عرضه در فروشگاه‌های خود را شامل کمتر از 1000 قلم محصولاتی که 8۰درصد از نیاز روزانه خانواده‌های ایرانی را تشکیل می‌دهند، با بهترین قیمت ممکن و بالاترین سطح کیفیت ارائه می‌کند. فروشگاه‌های زنجیره‌ای تخفیفی ویوان در مکان‌هایی به مساحت ۲۰۰ تا 500 مترمربع با تراکم جمعیت بالا احداث می‌شوند.
در رابطه با ویژگی‌های برند ویوان برای مخاطبان تجارت طلایی توضیح داده و بفرمایید تامین کالا از سوی این فروشگاه به چه صورت انجام می‌شود؟
شرکت ما، مدیریت فروشگاه‌ها و مدیریت زنجیره تامین را خودش برعهده داشته و پس از تحویل کالاها از تامین‌کنندگان و تولید‌کنندگان مطرح کشور و ذخیره آن در انبارهای مرکزی تحت مدیریت خود براساس تحلیل‌های مداوم فروش و موجودی‌های کالاهای فروشگاه‌ها، موجودی بهینه جهت فروش را در شعب خود تامین می‌کند. شایان ذکر است برخی کالاها هم به جهت فسادپذیری بالا، به‌صورت تقریبا روزانه از طریق سیستم توزیع که تامین‌کنندگان و تولید‌کنندگان دارند، مستقیما به فروشگاه‌ها ارسال می‌شود.
هدف اصلی شرکت دیان ارائه کالاهایی با برند داخلی و حمایت از تولید ملی است و تامین‌کنندگان داخلی مبنای تامین هستند. ما اعتقاد داریم محصولات تولیدی صنایع غذایی و آشامیدنی ما قابل رقابت با کشورهای مطرح دنیا و باکیفیت هستند.
فروشگاه ویوان در حال حاضر دارای چه تعداد فروشگاه در سراسر کشور است؟
شرکت ما در حال حاضر 69 فروشگاه فعال در استان‌های تهران و البرز دارد و طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، 150 شعبه تا پایان سال 1399 افتتاح می‌شود. چشم‌انداز شرکت دیان‌گستر پارسیان، تاسیس ۱۵۰۰ شعبه طی چهار سال آینده است.
همان‌طور که مستحضرید فروشگاه‌های زنجیره‌ای در دهه 70 شرایط مناسبی داشتند اما از اواخر دهه 80 برندهای خارجی هم به دنیای خرده‌فروشی ایران وارد شدند، دیدگاه شما پیرامون حضور این برندها در کشور چیست؟
دنیای امروز دنیای رقابتی است، بنابراین در شرایطی که رقابت وجود نداشته باشد برای آن صنعت مناسب است چراکه هر کالایی عرضه شود قابل فروش است، فضای رقابت به نفع مصرف‌کننده است که کالای دلخواه را انتخاب و مصرف می‌کند. در دهه 70 فضای رقابت بسیار کم بود و بر همین اساس به نفع فروشگاه‌های زنجیره‌ای بود. اما در حال حاضر با ورود شرکت‌های مختلف داخلی و خارجی به این صنعت فضای کسب و کار کمی متلاطم شده است. البته این را باید به فال نیک گرفت، هر شرکتی که خدمات بهتر، کالاهای با قیمت مناسب‌تر و کیفیت بالاتر عرضه کند می‌تواند در این فضا برنده شود. فضای ایجادشده کنونی برای کشور بسیار مفید است چون تولید‌کننده هم مجبور است کالای باکیفیت تولید کند. کالای بی‌کیفیت هم خریداری ندارد و از سوی دیگر برای مصرف‌کننده هم قدرت انتخاب به‌وجود آمده است.
همچنین حضور برندهای خارجی در کشور باعث به‌روز شدن علوم این صنعت در کشور و خواسته یا ناخواسته باعث توسعه منابع انسانی در این صنعت می‌شود.
از نظر شما فروشگاه‌های زنجیره‌ای طی سال‌های اخیر چقدر توانسته‌اند موفق عمل کرده و سبد کالایی خانواده را پربارتر کنند؟
با توجه به آمارهای موجود می‌توان نتیجه گرفت که سهم فروش خرده‌فروشی‌های سنتی کاهش یافته و بر سهم فروش فروشگاه‌های زنجیره‌ای در کشور اضافه شده است. اما این افزایش مناسب و علمی نیست، متاسفانه صنعت فروشگاه‌های زنجیره‌ای در ایران با علم روز دنیا خیلی فاصله دارد و شاید هم عدم‌توجه دولت و تحریم‌ها در این خصوص موثر باشد. ما هنوز در کشور برای توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای برنامه منسجم و قانون و آیین‌نامه اجرایی جامعی نداریم که هرچه زودتر با توجه به جایگاهی که فروشگاه‌های زنجیره‌ای در توسعه کشور دارند، باید اقدام شود. طبق برنامه ششم توسعه کشور سهم فروش فروشگاه‌های زنجیره در صنعت خرده‌فروشی باید به 20درصد برسد که در حال حاضر زیر 12 درصد است، بنابراین هم فروشگاه‌های زنجیره‌ای و هم دولت نتوانستند تاکنون خیلی موفق عمل کنند. قطعا مشکلات موجود در این حوزه اگر مرتفع نشود دستیابی به برنامه ششم توسعه کمی دور از دسترس است. شایان ذکر است با همه این شرایط و مشکلات موجود می‌توان گفت فروشگاه‌های زنجیره‌ای با کاهش هزینه‌ها و بهره‌گیری از اقتصاد مقیاس در طول زنجیره تامین کالاها را با قیمتی پایین‌تر و تنوع محدودتری به مصرف‌کنندگان عرضه کردند و توانستند بخشی از مشکلات سیستم بیمار توزیع کشور را حل کنند.
مهم‌ترین نقش فروشگاه‌های زنجیره‌ای در اقتصاد کشور چیست؟
نقش‌های بسیار مختلفی با توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای در کشور اتفاق خواهد افتاد که مهم‌ترین آن عبارتند از:
- ایجاد اشتغال برای نیروهای جوان کشور؛
- ارائه محصولات با قیمت مناسب‌تر از خرده‌فروش‌های سنتی؛
- ارائه محصولات با برند مشخص و اکثریت تولید داخل؛
- کمک در جهت جلوگیری از قاچاق کالا که یکی از معضلات اصلی اقتصاد کشور است؛
- فعالیت تمامی شعب تحت یک مدیریت متمرکز و برند واحد؛
- ایجاد فضای رقابت سالم؛
- بهبود و بهینه کردن سیستم توزیع کشور؛
- کمک به دولت در ارائه کالاهای اساسی خانوار در شرایط بحرانی و تحریم؛
- تسهیل کنترل و نظارت دولت و بخش‌های مختلف نظارتی بر این صنف؛
- پرداخت مالیات و سایر حقوق دولتی؛
- کیفیت محصولات عرضه‌شده و ایمنی غذایی؛
از نظر شما فروشگاه‌های زنجیره‌ای چقدر می‌توانند در رونق تولید و به گردش درآوردن چرخ اقتصاد کشور نقش‌آفرینی کنند؟
ما باید از تجربه موفق کشورهای توسعه‌یافته جهت توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای استفاده کنیم. یکی از عمده‌ترین هدف این کشورها رونق تولید داخلی بوده است، در حال حاضر همه فروشگاه‌های زنجیره‌ای در کشور محصولاتی عرضه می‌کنند که تقریبا تولید داخلی است، پس در واقع هدف‌شان به‌طور مستقیم حمایت از تولید ملی است. در حالی که در خیلی از فروشگاه‌های سنتی کالاهای قاچاق و غیرایرانی عرضه می‌شود. اگر سهم فروشگاه‌های زنجیره‌ای در فروش خرده‌فروشی افزایش یابد قطعا در جهت حمایت از تولید داخلی است.
به همراه توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای، خدمات نوین که بر بستر علوم جدید شکل گرفته‌اند هم حمایت می‌شوند، همچنین فروشگاه‌های زنجیره‌ای با انعقاد قراردادهای بلند‌مدت با تولید‌کنندگان مطرح داخلی، نقش حمایتی خودشان را در رونق چرخه تولید ایفا می‌کنند. از سوی دیگر با ارائه محصولات با قیمت پایین‌تر مصرف‌کنندگان را هم حمایت می‌کنند.
چالش‌های پیش روی صنعت خرده‌فروشی در حوزه فروشگاه‌های زنجیره‌ای از نظر شما کدامند؟
-
عدم وجود قوانین و مقررات جامع در کشور به طوری که خلأ‌های قانونی بسیاری در توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای داریم؛
-
ساختار شهری سنتی و دشواری تامین فروشگاه‌های مناسب، همچنین محدودیت‌های ترافیکی درون‌شهری؛
-
عدم حمایت دولت از این صنعت، در حالی‌که در خیلی از کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته در دنیا دولت‌ها اقدام به تخفیف‌های مالیاتی و اعطای وام‌های کم‌بهره و همچنین تخصیص یارانه برای آموزش جهت توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای کرده‌اند؛
-
دشواری ساخت یا اجاره انبارهای استاندارد با در نظر گرفتن بزرگراه‌ها و نزدیکی به مراکز مصرف که در کشور با مشکلات زیادی مواجه هستیم؛
-
مقاومت بخش‌های سنتی فروش این صنعت و مقاومت سیستم توزیع جهت توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای؛
-
بالا بودن هزینه‌های سرمایه‌گذاری که خیلی از سرمایه‌گذاران رغبت به این کار ندارند؛
-
بالا بودن هزینه‌های عملیاتی و غیرعملیاتی با در نظر گرفتن حاشیه سود کالاها؛
-
مشکلات ساختاری موجود در ارتباطات، سرویس‌های اینترنتی و... .
اقدامات اخیر فروشگاه‌های زنجیره‌ای ویوان در راستای عمل به مسئولیت‌های اجتماعی به چه صورت بوده است؟
در برند ویوان که کانسپت آن یک فروشگاه هارد‌دیسکانت است، هدف، داشتن سود اندک و دادن تخفیف بالا به مشتریان است. این شرکت با عرضه محصولات باکیفیت و با قیمت پایین‌تر از رقبا، هدف خود را در جهت کمک به افراد با درآمدهای متوسط و پایین جامع قرار داده است. به‌طور کلی بنای تاسیس این شرکت با هدف کمک به افراد و خانوارهای با درآمد پایین و متوسط بوده، بنابراین بهترین نقش را در عمل به مسئولیت‌های اجتماعی با توجه به شرایط اقتصادی موجود کشور و تحریم‌ها داشته و با بهترین استراتژی در حال خدمت است.
