چهار سال پیش تشکلی به نام «شورای عالی برندهای پوشاک کشور» تأسیس شد و اعضای آن تلاش کردند تا در جهت اعتلای صنعت پوشاک کشور و توانمندسازی اعضای آن اقداماتی را انجام دهند؛ حال در ادامه روند تکوین و تکامل این شورا و با هدف گسترش دامنه فعالیت آن و ضرورت تبدیل آن به نهادی مستقل که دربرگیرنده برندهای پیشروی صنعت پوشاک کشور باشد، تشکلی جدید به نام «انجمن دارندگان نشان‌های تجاری پوشاک ایران» با موافقت اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران تأسیس شده است.
در این شماره با علیرضا صفاری عضو هیات مدیره این تشکل گفت و گویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه با مخاطبانمان به اشتراک میگذاریم:
فلسفه شکل‌گیری «انجمن دارندگان نشان‌های تجاری پوشاک ایران» چیست و دلیل جایگزینی این انجمن با «شورای عالی برندهای پوشاک کشور» چه بود؟
شورای عالی برندهای پوشاک ایران به همت اتحادیه تولید و صادرات پوشاک نساجی ایران تقریباً سه‌سال پیش فعالیت خود را آغاز کرد و به‌عنوان یک کمیته زیرمجموعه اتحادیه تولید و صادرات کار خود را آغاز کرد و فعالیت‌های مستمری را طی سه سال انجام داد؛ از جمله این فعالیت‌ها، حضور در نمایشگاه‌ها و ایونت‌های صنعت و فعالیت‌های دیگری است که ضمن آنها پیگیر مطالبات برندهای پوشاک ایران بودند. ازآنجا که الزام داشتن یک تشکل مستقل برای برندها پوشاک دیده و لمس می‌شد، ما با کمک هیأت‌مدیره خود اتحادیه تولید و صادرات و حمایت‌های اتاق بازرگانی این درخواست را با ادله و مستندات لازم به اتاق بازرگانی ارائه دادیم. از آنجا که سیاست کلان اتاق بازرگانی ادغام تشکل‌های شبیه به هم است، انجام این هدف بسیار دشوار بود. ضمن اینکه اساساً ما در صنعت پوشاک این مشکل تعدد تشکل‌ها را هم داریم که این امر خود باعث ضعف صنعت است. اما اصلاً قرار نبود تشکل موازی شکل بگیرد، بلکه هدف و موضوع تخصصی آن برندهای پوشاک ایران بود. اساساً در ایران از قدیم کسانی که در این زمینه فعالیت می‌کردند به سه دسته تقسیم می‌شدند یا کارخانه‌دار و تولیدکننده پوشاک بودند یا توزیع‌کننده و دفاتر پخش عمده پوشاک یا خرده‌فروشان کوچک‌سایز بودند مانند بوتیک‌ها و فروشگاه‌های پوشاک در بازارهای محلی در شهرهای مختلف. برای هر سه زمینه فعالیت، تشکل مستقل در صنعت وجود دارد. اینها به‌عنوان nttهای تجاری مطالبات اختصاصی خود را دارند و برندها فروشگاه‌های زنجیره‌ای تحت عنوان یک برند واحد را مدیریت می‌کنند، گاهی حتی تولیدکننده یا توزیع‌کننده هم نبوده و فروشگاه خرده‌فروشی کوچکی هم نیستند؛ لذا هیچ تشکلی به‌صورت رسمی در ایران ذیل اتاق بازرگانی وجود نداشت که مطالبات این برندها را پیگیری کند و بتواند در راستای انسجام و یکپارچگی این nttها در ایران کار کند. تنها نماینده بخش خصوصی ایران اتاق بازرگانی است، به همین دلیل ما درخواست تشکیل این تشکل جدید نه موازی را به اتاق بازرگانی با ادله و مستندات لازم ارائه دادیم. اتاق بازرگانی ایران با کمک هیأت‌رئیسه عزیز بسیار زحمت کشیدند و جلسات مستمری گذاشته شد و موافقت اصولی با تشکیل این تشکل جدید با مجمع مستقل تصویب شد. اعضای شورا با دعوت از برندهای مختلفی که در صنعت پوشاک هستند، هیأت مؤسسان را تشکیل دادند و حدود 60 برند که با محدودیت تعریف وارد در اساسنامه‌ای که برای حضور در این مجمع گذاشته شده بود، همخوانی داشتند، دعوت شدند. آنها باید حتماً برند ثبت‌شده باشند، حداقل یک فروشگاه خرده‌فروشی داشته و عضو اتاق بازرگانی باشند. این محدودیت سختگیرانه قطعاً به ما کمک کرد که مجمع قوی و محکمی را با حضور حدود 60 برند برتر پوشاک ایران برگزار کنیم و هیأت‌مدیره ازسوی آنان انتخاب شد. انجمن تخصصی حوزه برندهای پوشاک ذیل اتاق بازرگانی فعالیت خود را به‌صورت رسمی آغاز کرد.
برنامه‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت در نظر گرفته‌شده برای این صنعت چه مواردی خواهند بود؟
از آنجایی که انجمن دارندگان نشان‌های تجاری پوشاک ایران در امتداد شورای عالی برندها بود، اهدافی که در سند استراتژیک شورا ترسیم شده بود، همان اهداف به فراخور روز بازبینی و به‌روزرسانی شدند و مأموریت اصلی آن حمایت از توسعه برندهای ایرانی و برندهای فعال در کشور با تمام سختی‌هایی بود که در چند سال گذشته به‌ویژه در سه سال گذشته متحمل شدند. اهداف اصلی که در میان‌مدت و بلندمدت دنبال می‌کنیم، ابتدا رسمیت بخشیدن به مفهوم برند در صنعت پوشاک است که یکی از مهم‌ترین اهدافی است که دنبال می‌کنیم و ذیل این هدف، پروژه ارزش‌گذاری برند را پیگیری می‌کنیم که برندها بتوانند به‌صورت رسمی شناخته شوند و به‌عنوان یک دارایی نامشهود قابل استفاده در سطح حاکمیت و جامعه باشند تا برای گرفتن تسهیلات بانکی به‌جای گذاشتن وثیقه ملکی، خود برند را ارزش‌گذاری کنند و برای آن ارزشی به‌عنوان دارایی نامشهود قائل شود. یکی دیگر از اهداف ما یکپارچگی و انسجام در سطح صنعت است برای مطالباتی که برندها به‌صورت اختصاصی از حاکمیت دارند. مواردی وجود دارد که نه لزوماً مطالبه تولیدکننده و نه لزوماً مطالبه توزیع‌کننده پوشاک است، بلکه مطالبه برند پوشاک است و موضوع مطالبات و ارتباط آن با حاکمیت یکی دیگر از اهدافی است که به‌صورت یکپارچه، منسجم و یکصدا برندها بتوانند دغدغه‌های خودشان را از نهادهای حاکمیتی، بدنه دولت و نهادهای نظارتی مطالبه کنند.
آخرین هدف ما برای انجمن که به نظر من مهم‌ترین هدف انجمن در سه سال آینده خواهد بود، توسعه دادن برندها در یک ساختار اصولی و تخصصی در حیطه برندسازی است. موضوع برندسازی متأسفانه مانند بسیاری از مفاهیمی که از غرب می‌آیند یک موضوع وارداتی است و با این مفاهیم وارداتی به‌صورت سطحی برخورد می‌شود؛ اینکه بتوانیم در سه سال آینده حداقل 50 برند داشته باشیم که در مسیر توسعه طبق ساختارها و روندهای تمرین‌شده بین‌المللی در ایران کار برندسازی کنند، از مهم‌ترین اهداف ماست. یعنی روند برند شدن را به‌صورت اصولی در میان برندهای ایران توسعه دهیم و حداقل 50 برند داشته باشیم که اگر نمی‌توانیم واژه برند را درباره آنها به کار ببریم ولی مطمئن باشیم که این برندها در مسیر برند شدن و در مسیر ساختارمند و اصولی طبق تمرین‌های بین‌المللی حرکت می‌کنند تا این صنعت بتواند اصولی رشد کند، به تبع آن، داشتن برندهایی که ظرفیت آن را داشته باشند که پا را فراتر از مرز ایران بگذارند و ابتدا در سطح منطقه و بعد بین‌المللی قدرت فعالیت داشته باشند. این تابوی صنعت پوشاک ایران در حیطه ریتیل و برندسازی اتفاق نیفتاده و شکسته نشده است. اگر فعالیت‌هایی هم وجود دارد بسیار کم و محدود در سال‌های گذشته بوده‌اند. این موضوع فارغ از مبحث صادرات است، بلکه ساختن یک برند ساختارمند بین‌المللی مدنظر است که می‌تواند چند هاب تولید در دنیا داشته باشد و بتواند در کشورهای مختلف کالای خود را توزیع کند؛ یعنی در یک کشور تولید و در کشور دیگری بفروشد ولی برند ایرانی باشد.
اهداف کوتاه‌مدت در نظر گرفته‌شده در این انجمن چیست؟
غیر از اهداف میان‌مدت و بلندمدت، ما فعالیت‌های و برنامه‌های کوتاه‌مدت هم در نظر گرفته‌ایم. در این روزگار سخت که صنعت ریتیل بعد از موضوع کرونا، تازه داشت نفسی می‌کشید که خودش را ترمیم کند، متأسفانه اتفاقاتی که در کشور روی داد بسیار به صنعت پوشاک ایران ضربه زد و موضوع محدودیت‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی روی داد به این صنعت آسیب بیشتری وارد کرد؛ بنابراین بسیاری از فعالیت‌های برندهایی که در شبکه‌های اجتماعی فعال بودند و فروش آنلاین داشتند با محدودیت روبه‌رو شد و محدودیت‌هایی هم در این مدت اخیر برای فروشگاه‌هایی که در سطح شهرهای بزرگ فعال بودند به وجود آمد. یکی از اهداف ما این بود که بتوانیم بسیار سریع مطالبات مقطعی برندها را از حاکمیت مطالبه کنیم و همزمان بتوانیم پرقدرت به مسیر خود ادامه دهیم و برندها بتوانند کماکان نفس بکشند و به بقای خودشان ادامه دهند. متأسفانه اگر شرایط کشور بهبود نیابد و با همین فرمان چند ماه گذشته مسیر اقتصادی ما پی گرفته شود، قطعاً برندهای پوشاک ما آسیب بیشتری می‌بینند و مهم‌ترین هدف کوتاه‌مدت ما این است که به این موضوع بپردازیم و بتوانیم برنامه‌های اجرایی سریعی را در راستای حفظ محدود برندهایی که در این صنعت فعالیت می‌کنند، برای این موضوع در نظر بگیریم.
به نظر شما شکل‌گیری این تعداد تشکل موازی برای صنعت پوشاک نیاز است؟
من همیشه با ایجاد تشکل‌های موازی کاملاً مخالف بوده‌ام. الان نیز چند تشکل موازی در صنعت پوشاک وجود دارند که خود این باعث تضعیف صنعت می‌شود، زیرا ما تعداد زیادی فعال نداریم که بخواهیم به چهار یا پنج گروه هم تقسیم کنیم. پیشتر هم اشاره کردم که تشکل انجمن دارندگان نشان‌های تجاری اصلاً تشکل موازی نیست. در تشکل‌هایی که ذیل اتاق بازرگانی ایران رسمیت دارند به‌عنوان تنها و اولین نماینده بخش خصوصی در کشور، انجمن دارندگان نشان‌های تجاری تنها تشکلی است که دغدغه برندها را دنبال می‌کند. اساساً خود حاکمیت و بدنه دولت و حتی وزارت صمت هم مخالف ایجاد تشکل‌های موازی بوده‌اند ولی این تشکل موازی نیست. تشکلی جدید است و مطالباتش را باید ذیل اتاق بازرگانی به‌صورت اختصاصی برای برندها دنبال کند.
چالش‌های پیش روی صنعت پوشاک از دید این انجمن چه مواردی هستند؟
چالش‌های متعددی در صنعت پوشاک ایران داریم، ازجمله بحث فقر سرمایه انسانی متخصص و بحث مدیریت نقدینگی. در این روزهای سخت که فروش افت کرده ولی هزینه‌ها باقی است این مسئله برندها را دچار انقباض می‌کند و واقعاً ادامه مسیر کار سختی است. بحث به رسمیت نشناختن برند به‌عنوان یک دارایی نامشهود، مشکلات مالیاتی برندها که به روش‌های متعددی آنها را درگیر می‌کند و کمبود فضای آکادمیک برای رشد منابع انسانی از دیگر چالش‌ها هستند. همین موضوع چندپارگی صنعت در بین فعالان خود دغدغه و چالش محسوب می‌شود. چون حقیقتاً خودمان بسیار سعی کردیم که در هفت- هشت ماه گذشته انسجامی را ایجاد کنیم و حداقل دو تشکل در کنار هم یک تشکل را تشکیل دهند و در هم ادغام شوند ولی با ملاحظاتی که وجود داشت و عدم پذیرش آن، این امکان فراهم نشد.
از ساختار هیأت‌مدیره هم مشخص است که ما دغدغه برندسازی داریم و تمام تلاش ما این است که دور از حواشی کاملاً بر توسعه برندها تمرکز کنیم و تا جایی که در توان داریم و طبق اساسنامه انجمن و اختیاراتی که به ما داده و اعتماد و رأی اعضا با همه بدعهدی‌هایی که در فرآیند تشکیل انجمن اتفاق افتاد، امیدواریم تمام تلاش‌مان را بر توسعه برندها مصروف سازیم و از همین جا نیز از کلیه ذی‌نفعان این صنعت دعوت می‌کنیم با انجمن ارتباط بگیرند و هرجایی که احساس می‌کنند می‌توانند با برقراری ارتباط با انجمن به کسب‌وکارشان کمکی شود و ارتباط سازنده‌ای با اعضا بگیرند و بتوانیم در اصل دایره شرکای تجاری خود را با هم گسترش دهیم، ما با آغوش باز پذیراییم و از همین جا هم از تک‌تک آنها دعوت می‌کنیم. انجمن علاقه‌مند است که ارتباط خود را گسترش دهد و همانطور که شورای عالی پوشاک طی سه سال گذشته با ذی‌نفعان مختلفی همکاری‌های مشترکی داشته است و با مراکز آموزشی، دانشگاه‌ها و شرکت‌هایی که به صنعت ریتیل خدمات می‌دادند و رسانه‌های تخصصی صنعت همکاری کرده، انجمن نیز به این همکاری‌ها با تمرکز بیشتر ادامه می‌دهد.
آیا فصل مشترکی میان این انجمن و صنعت مراکز خرید وجود دارد؟ در رابطه با این موضوع برای مخاطبانمان توضیح دهید.
یکی از برنامه‌هایی که برای شورا داشتیم و در ادامه هم برای انجمن خواهیم داشت بحث ایجاد ارتباطات صحیح با اعضای انجمن و ذی‌نفعان است. یکی از این ذی‌نفعان که همه برندها با آنها ارتباط مستقیم دارند گروه انجمن مراکز خرید در ایران است. بیشتر برندهای عضو انجمن ارتباط مستقیم با مرکز خرید دارند و همه این شرکت‌ها در مراکز خرید ذی‌النفع‌اند و بعضاً بسیاری از آنها شرکای تجاری هستند. پیرو اتفاقاتی که در کشورمان روی داد، یکی از اهدافی که در حال پیگیری آن هستیم ارتباط مؤثر، گفتمان‌سازی، رسیدن به راهکارهای مشترک بین برندها و مراکز خرید و یک دیالوگ دوطرفه سازنده بین انجمن دارندگان نشانه‌های تجاری و انجمن مراکز خرید ایران اتفاق افتاد و به‌شدت تمرکز کرده‌ایم که این ارتباط مؤثر و سازنده را هرچه سریع‌تر شکل دهیم.
