کرونا نتوانست صنعت فشن را زمینگیر کند، چراکه این صنعت در طول این مدت سعی کرده با ایجاد خلاقیت‌های متعدد، خود را با شرایط جدید مطابقت دهد و همچنان ارتباطش را با مخاطب حفظ کند.
کانت شاید نخستین نظریه‌پردازی بود که ویژگی اساسی فشن را «نوبودن» می‌دانست و همواره بر آن تأکید می‌کرد. کانت معتقد بود: «نوبودن، فشن را افسونگر می‌کند.» از این رو که یکی از اهداف فشن نو بودن است، همیشه تلاش می‌شود تا برای حیات این حوزه، شکل‌هایی نو و خلاقانه ایجاد شود. همین امر سبب می‌شود تا در دنیای فشن، تنوع، تغییر و همسویی با شرایط جامعه طبیعی جلوه کند. این روزها با توجه به شرایط پیش آمده در جامعه بین‌المللی، فشن سعی کرده متناسب با نیازهای روز جامعه و حتی فراتر از آن پیش رود، زیرا همیشه در طول سالیان، میان فشن و گرایش‌های جامعه همخوانی وجود داشته است.
طبق تقویم هرساله دنیای مد، در ماه‌های سپتامبر و اکتبر (شهریور و مهر) زمان برگزاری فشن‌شوهای چهار پایتخت مد در جهان است. امسال نیز همچون هر سال همه چشم‌انتظار خلاقیت هر برند جهت برگزاری رویداد فوق با توجه به شرایط ناشی از شیوع ویروس کرونا بودند.
در این میان، میلان خلاقانه‌ترین فشن‌شوها را با توجه به شرایط حال حاضر ارائه داد. قابل ذکر است که هفته مد میلان به صورت همزمان در رسانه کشورهای روسیه، چین، تایوان، ژاپن و آمریکا پخش و با نمایشگرهای بزرگ در نقاط استراتژیک شهر میلان و میدان تایمز نیویورک نیز به نمایش درآمد. به غیر از این رسانه‌ها، یک وب‌سایت مجزا هم برای نمایش آنلاین هفته مد این کشور طراحی شد تا به صورت همزمان و آنلاین، کت‌واک‌های فشن‌شوی برندها را در آن پخش کند.
شایان توجه است که ترتیب برگزاری هفته‌های مد در چهار پایتخت مذکور، به ترتیب کشورهای نیویورک، لندن، میلان و پاریس است. هفته مد در نیویورک به صورت کاملاً مجازی برگزار شد. در لندن نیز که به صورت خاموش‌تری پیش رفت، طراحان به جای نمایش محصولات خود در فشن‌شوها، کالکشن محصولات طراحی شده خود را تنها برای سردبیران مجله‌های مد و پوشاک ارائه دادند تا در رسانه‌ها و مجله‌های معتبر برای مخاطبان و فعالان این عرصه به نمایش گذاشته شود. اما پاریس برای هفته‌ی مد خود، 20 نمایش در نظر گرفت که عموماً به صورت فیزیکی برگزار شد. در مقام قیاس باتوجه به آنچه پیشتر ذکر شد، کشور میلان با وجود شرایط کرونا توانست بهترین برگزارکننده در میان این کشورها باشد. با وجود اینکه ایتالیا بیشترین تأثیر را از ویروس کرونا بین کشورهای اروپایی متحمل شده بود، با برگزاری هفته مد میلان توانست قدرت خود را دوباره به همگان نشان دهد تا جایی که رئیس اتاق ملی مد ایتالیا گفت: «میلان، مٌد است.» این کشور با ایجاد خلاقیت‌های بدیع در برگزاری هفته مد خود به جهانیان نشان داد که دوباره به تجارت خود بازگشته است و دوران کرونا را بسیار هوشمندانه‌تر در حوزه مٌد مدیریت می‌کند تا اقتصاد کشورش نیز از رونق نیفتد.
در این حین با وجود اینکه در عرصه بین‌المللی، برندهای جهانی مد خلاقیت‌های خود را در معرض دید مخاطبان به نمایش می‌گذارند، در ایران همچنان محدودیت‌ها دست و پای فعالان عرصه مد و پوشاک را بسته است.
در نظر نگارنده می‌توان برای فشن‌شو دو رویکرد در نظر گرفت. نخست نگاهی فلسفی به این رویداد است، با این نگاه که درمی‌یابیم فشن‌شو در نفس خود مجالی برای نمایش اندیشه مدیر خلاقیت هر برند است تا با معرفی آثار خود به صاحبان تخصص و منتقدان نقشی در نمایش ترندها (روندها) داشته باشد. از روی دیگر، نمایش زنده لباس در فشن‌شو آمیخته با هنر و صنعت است که با حذف آن باید شاهد رکود صنعت مٌد باشیم. با این توصیفات می‌توان اینگونه نتیجه‌گیری کرد که یکی از دلایل عدم پیشرفت در اخذ مجوز برای برگزاری فشن شوهای ایرانی، به دلیل توجه بیش از اندازه به ظواهر این امر و موضوع مدلینگ نسبت به باطن آن و تأثیری است که این نوع رویدادها می‌توانند بر ارتقای این حوزه بگذارند.
در شرایط حال حاضر که بسیاری از رویدادهای هنری به صورت آنلاین در ایران برگزار می‌شود، حوزه مد و پوشاک نیز می‌تواند حق برخورداری از این بستر و اجرای فشن‌شوی آنلاین را داشته باشد. چندی پیش سیدمجتبی حسینی، معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در گزارشی از عملکرد معاونت خود در گفت‌وگو با روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: «بسیاری از رویدادهای حوزه‌های مختلف، به دلیل کرونا از اجرا در دنیای واقعی به اجرا در بستر آنلاین روی آورده‌اند.» حال با توجه به اینکه هنرهای نمایشی از جمله تئاتر، سینما و حتی موسیقی در ایران توانستند از طریق این بسترها فرصتی مغتنم برای خود فراهم آورند، چرا نباید برای حضور مجدد نمایش زنده لباس در ایران تدبیری بیندیشیم؟ دنیای مد بین‌المللی نشان داد که بدون حضور مدلینگ و با استفاده از ابزارهای فناوری نوین نیز می‌توان نمایش زنده لباس را اجرا کرد. حتی برند موسکینو (Moschino) با استفاده از عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی توانست مدل لباس و اکسسوری خود را به خلاقانه‌ترین شیوه به نمایش بگذارد.
همان‌گونه که اکنون شاهد خلاقیت‌های متحیرکننده کشورهای اروپایی برای برگزاری فشن‌شو در دوران کرونا هستیم، این سوال ایجاد می‌شود که ما چقدر خلاقیت برای نمایش زنده لباس در ایران با توجه به چارچوب‌ها و قوانین کشورمان داریم و تا چه اندازه از محدودیت‌ها برای ایجاد این فرصت‌ها بهره برده‌ایم؟ فعالان عرصه مد و پوشاک به خوبی به این نکته اذعان دارند که فشن‌شو یکی از راه‌های موثر برای تأثیرگذاری بر مخاطبان و گسترش دایره مشتریان است و از این طریق می‌توان رونق این حوزه را چندین برابر کرد. حتی برگزاری فشن‌شو ایرانی می‌تواند باعث دیده شدن محصولات برندهای ایرانی در سطح مخاطبان و مصرف‌کنندگان بین‌المللی باشد.
در پایان می‌توان برخی از مزیت‌های برگزاری فشن‌شو ایرانی به صورت مجازی را اینگونه ارزیابی کرد:
1- با عدم استفاده از مدلینگ، خط قرمزها، چارچوب‌ها و حساسیت‌های موجود در کشور رعایت می‌شود؛
2- شروع هوشمندانه و خلاقانه برای مٌد ایرانی خواهد بود؛
3- محصولات تولیدکنندگان پوشاک ایران در رسانه‌های بین‌المللی دیده خواهند شد؛
4- حضور در بسترهای مجازی و آنلاین، هزینه‌های بسیار کمتری نسبت به برگزاری فشن‌شوی فیزیکی دارد و از این منظر برای تولیدکنندگان پوشاک و اکسسوری کشور که از لحاظ اقتصادی در شرایط مناسبی نیستند، ایده‌آل است؛
5- آزمون و خطاها در بستر مجازی می‌تواند شرایط مناسب‌تری را برای حضور پخته‌تر در فشن‌شو فیزیکی در آینده ایجاد کند؛
درنتیجه اکنون بهترین مجال و فرصت برای متولیان و فعالان عرصه مد و پوشاک است تا با همکاری یکدیگر بتوانند با استفاده از روش‌های نوینی که خط قرمزها و ارزش‌های ملی را نیز حفظ می‌کند، به شروع مجدد نمایش زنده لباس در ایران همت بورزند.
ساره سیاحی
پژوهشگر مد و پوشاک
