کشورمان ایران همواره در تمام حوزه‌های تخصصی بازرگانی و تجاری توانسته افراد موفق بسیاری را به جهان معرفی کند، بسیاری از این افراد هم‌اکنون در اقصی‌نقاط جهان مشغول به فعالیت در بسیاری از سازمان‌های شاخص هستند؛ ماهنامه تجارت طلایی در راستای معرفی ایرانیان فعال در صنعت خرده‌فروشی خارج از کشور به سراغ افراد موفق در بخش‌های مرتبط با این صنعت رفته تا تجربیات افراد را در اختیار فعالان این حوزه در ایران بگذارد. در این گفت‌وگو قصد داریم تجربیات خانم «شبنم بوشهری» را که درحال‌حاضر مدیر مرکزخرید «فستیوال پلازا» دوبی هستند، با شما به اشتراک بگذاریم.
لطفاً خودتان را معرفی کنید و از سوابق تحصیلی‌تان برای مخاطبان ماهنامه تجارت طلایی بگویید.
شبنم بوشهری هستم، سال ۲۰۰۲ از ایران به دوبی مهاجرت کردم؛ البته ابتدا برای تعطیلات به دوبی رفتم ولی برنامه عوض شد و اکنون سال‌هاست که در این شهر ساکن هستم. در سال ۲۰۰۲، در بخش املاک مشغول‌به‌کار شدم. در آن زمان، قانون خرید ملک ازسوی افراد غیر اماراتی به‌تازگی تصویب شده بود ولی شهر دوبی به وسعت اکنون نبود و تنها در چند مجموعه خرید و فروش ملک انجام می‌شد.
در رابطه با سوابق فعالیت‌های تجاری خود در کمپانی‌های بین‌المللی برای ما توضیح بدهید.
سال ۲۰۱۱ به‌صورت تصادفی با یک شرکت مشاوره مراکز خرید آشنا شدم و از من دعوت شد که با آنها همکاری کنم. در آن زمان، این شرکت مشاور یکی از مراکز خرید درحال ساخت در تهران بود. بعدها آن مرکزخرید افتتاح شد که امروز «ایران‌مال» نام دارد. متأسفانه همکاری این شرکت با مجموعه ایران‌مال چندان طول نکشید ولی همکاری من با این شرکت حدود ۵ سال ادامه پیدا کرد. زمانی که در این شرکت مشاوره مشغول به فعالیت بودم با مراکز خرید زیادی در خاورمیانه در ارتباط قرار گرفتم و به بسیاری از مراکز خرید و برندهای مختلف مشاوره دادم. بعد از آن شرکت مشاور، مجموعه الشایع از من دعوت به همکاری کرد که حدود ۷ سال در آنجا مشغول به کار بودم.
در مدت زمانی که با مجموعه الشایع کار می‌کردید، تجربه فعالیت با کدام برندها را داشتید؟
مجموعه الشایع یکی از بزرگ‌ترین برندهایی است که بزرگ‌ترین فرنچایزها را در دنیا مدیریت می‌کند و یکی از معدود مجموعه‌هایی است که از شروع یک پروژه تا پایان آن مراحل را کنترل می‌کند. مجموعه الشایع برندهایی مثل H&M، استارباکس، مادرکر، ویکتوریا سکرت و چیزکیک فکتوری را به‌صورت مدل فول فرانچایز مدیریت می‌کند.
از چه زمانی به هلدینگ «الفطیم» پیوستید و مدیریت مرکز خرید فستیوال پلازا را قبول کردید؟
ماه سپتامبر فعالیتم را در مجموعه الفطیم شروع کردم. این یک تجربه جدید برای من بود اما تجربه اصلی من در لیزینگ و مشاوره برند و مراکز خرید بود و فعالیت اصلی من در مجموعه الشایع، توسعه برندهای زیرمجموعه و بررسی بودجه سال‌های آینده برای اجاره بود ولی تجربه کاری در شرکت الفطیم، مدیریت مرکز خرید بود؛ در نتیجه تمام امور عملیات‌ها و تجهیزات امنیتی زیر نظر من قرار دارد که تجربه جدیدی است، ضمن اینکه موارد مختلفی را در این مدت آموختم. مسئولیت‌هایی هم وجود دارد که در موقعیت‌های مختلف باید بلافاصله تصمیم‌گیری شود.
از تجربه مدیریت‌تان در مراکز خرید برای ما بگویید؛ آیا شغل پرمسئولیت مدیریت مرکز خرید جذاب‌تر است یا مشاغل قبلی شما؟
هر دو تجربه در کنار هم به من در شناخت مسئولیت‌هایم کمک می‌کنند. اگر تجربه پیشین را نداشتم، نمی‌توانستم مسئولیت مدیریت مرکز خرید را برعهده بگیرم. مجموعه الشایع مثل یک مدرسه عمل می‌کرد و در تمام مراحل یک پروژه زیر نظر مدیران کار انجام می‌شد، درحالی‌که تمام مسئولیت برعهده مدیران است، ضمن اینکه مدیر پروژه در ساخت‌وساز همکار و همراه مدیران لیزینگ بود ولی مسئولیت اصلی برعهده مدیراملاک بود، در نتیجه با توجه به محدودیت زمانی برای افتتاح فروشگاه ها و کلاً امور روزانه یکی از بهترین تجربه‌ها برای من بود که بتوانم راه‌حل‌های مختلف برای مشکلات متفاوت را پیشنهاد بدهم.
در فستیوال پلازا، تیم لیزینگ و تیم حقوقی در مرکز خرید مستقر هستند یا از طرف دفتر مرکزی هلدینگ، پروژه را حمایت می‌کنند؟
در فستیوال پلازا یک تیم حقوقی و لیزینگ از دفتر اصلی مدیریت می‌کنند ولی با وجود تماس‌هایی که من در زمینه لیزینگ در ریتیل‌مارکتینگ دارم، بسیاری اوقات لیزینگ به‌صورت مستقیم ازسوی من انجام می‌شود و کارهای اداری مثل نوشتن اجاره و امضای مدارک به دفتر مرکزی داده می‌شود.
به‌عنوان مدیر مرکزخرید نظرتان نسبت‌به اینکه اخیراً مراکز خرید امارات در مجموعه‌های‌شان دو هایپرمارکت را افتتاح می‌کنند، چیست؟ آیا شما این رویکرد را تأیید می‌کنید یا عقیده دارید که یک هایپرمارکت بزرگ برای مرکز خرید کافی است؟
مسئله بسیار جالبی است. به نظرم داشتن دو سوپرمارکت کار بسیار هوشمندانه‌ای است. معمولاً یکی سوپرمارکت و دیگری هایپرمارکت است ولی از نظر مشتری، سوپرمارکت و هایپرمارکت یک مجموعه می‌تواند ۴۰ تا ۵۰ درصد پروفایل مشتری یک مجموعه را تشکیل بدهد. وقتی بیشتر از یک سوپرمارکت در یک مجموعه وجود دارد، محدودیت از بین می‌رود و مشتری افزایش می‌یابد؛ این ایده بسیار خوبی است.
در حوزه آموزش و جذب نیروی مرکز خرید چه فرآیندهایی وجود دارد و اساساً در مجموعه‌هایی مثل مجموعه شما مقوله آموزش چه جایگاهی دارد؟
یکی از مهم‌ترین مقولات در هر سه مجموعه‌ای که فعالیت داشتم در زمینه آموزش و خرده‌فروشی است. کلاس‌های مختلفی مثل MESCS و مدرسه ریتیل در دوبی وجود دارد که زیر نظر ICSC کار می‌کنند و مدارک بسیار معتبری می‌توان گرفت؛ مانند CSM (مدیریت مال) و CLS (لیزینگ).
شما حتماً از مراکز خرید ایران در سفرهای‌تان بازدید داشته‌اید، چه تفاوت‌هایی میان مراکز خرید ایران و امارات می‌بینید؟
البته من چندان مراکز خرید جدید را ندیده‌ام ولی یکی از مهم‌ترین تفاوت‌هایی که می‌بینم این است که بسیاری از مراکز خرید ازسوی مهندسانی طراحی می‌شوند که اولویت‌شان زیبایی ساختمان است، مشاوره مراکز خرید هیچ نقشی از اول تا آخر پروژه ندارد. استانداردهای اصلی مراکز خرید مثلا ترجیحاً باید به صورت race track design طراحی شود که البته نادیده گرفته می‌شود. در نتیجه بسیاری از فضاها، راهروها و پارکینگ‌ها، استاندارد یک مال را ندارند و بیشتر برای مرکز تجاری ساخته می‌شوند. برای اینکه طراحان معمولاً به زیبایی پروژه توجه می‌کنند و نه به کاربردی بودن و دسترسی راحت‌تر و همچنین طرحی که برای برندهای مختلف، درراستای امنیت و پاکیزگی پروژه قابل‌قبول باشد. متأسفانه صاحب مال یا مشاور لیزینگ با مشکل اجاره و تجارت بعدی و خرج اضافه مواجه می‌شود. در کل در سرویس‌های بهداشتی توجه چندانی به مواردی از جمله تعویض نوزادان یا افراد معلول ندارند. یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت مراکز خرید و جذب بانوان، خدمات بهداشتی تمیز، فاصله استاندارد بین هر سرویس بهداشتی و قابلیت دسترسی برای کودکان و معلولان است ولی درواقع این موضوع چندان مورد توجه تیم اجرا یا تیم سازنده قرار نمی‌گیرد.
به عنوان سؤال آخر، پیشنهادتان برای رسیدن استانداردهای مراکز خرید ایران به سطح بین‌المللی چیست؟
حتماً شرکت‌های مشاوره که با خرده‌فروشان تجربه همکاری دارند قبل از ساخت در پروژه مشغول باشند. پروژه به جای اینکه از ابتدا بزرگ ساخته شود، قابلیت توسعه داشته باشد. در این صورت و در صورت موفقیت پروژه، فضاهای مختلف می‌توانند ساخته شوند به‌جای اینکه یک پروژه بسیار بزرگ در طبقات زیاد ساخته شود؛ البته به‌دلیل ساخت‌وساز شهرها برای اینکه GLA مرکز خرید بیشتر باشد، مال‌ها را در طبقات زیاد مثل 5-4 طبقه می‌سازند که در این صورت طبقات بالا همیشه فروش‌شان پایین‌تر است.
